Κάθε ακουαρίστας που έχει "ξεφύγει" από το "εισαγωγικό" στάδιο της διατήρησης κυρίως κοινωνικών ενυδρείων και στρέφει το ενδιαφέρον του σε πιο "απαιτητικά" είδη, οφείλει να γνωρίζει και να τηρεί (στο βαθμό που είναι εφικτό) τις κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης των ειδών που φιλοξενεί στα ενυδρεία του. Είναι ευρέως γνωστό για παράδειγμα πως αν κάποιος επιθυμεί να έχει δίσκους στο ενυδρείο του, πρέπει να λάβει υπ' όψιν του πως το συγκεκριμένο είδος ζει σε ομάδες, γίνεται αρκετά μεγαλόσωμο οπότε χρειάζεται τον κατάλληλο χώρο κ.ο.κ. Οι παράμετροι του νερού στο οποίο φιλοξενούνται οι δίσκοι είναι επίσης ένας πολύ σημαντικός παράγοντας, κι είναι γνωστό πως γενικά απαιτείται νερό με όξινο pH και χαμηλή αγωγιμότητα.

Ένας εξίσου όμως καθοριστικός παράγοντας, για να εξασφαλίσει ο ακουαρίστας τις απαιτούμενες συνθήκες διαβίωσης για τα ψάρια του, είναι η διατροφή. Πρόκειται για ένα ζήτημα για το οποίο δεν είναι ευρέως γνωστά αρκετά στοιχεία και οι περισσότεροι ακολουθούν "συνταγές" και "συνήθειες" από απλώς ανεπαρκείς, μέχρι επιβλαβείς για τα ψάρια τους. Σε αυτό τον τομέα το κείμενο που ακολουθεί θα προσπαθήσει να βοηθήσει εκείνους που ενδιαφέρονται, παρουσιάζοντας στοιχεία όχι πολύ διαδεδομένα, αλλά επίσης "αντικρούοντας" κατεστημένες απόψεις που για πολλούς έχουν καταλήξει να είναι "αξιώματα". Είναι βασισμένο κυρίως σε δημοσιεύσεις του Dr. Dieter Untergasser, γνωστού για την εμπειρία του στην εκτροφή δίσκων αλλά κυρίως για τις μελέτες του σχετικά με τις ασθένειες των δίσκων και των μεγάλων κιχλίδων εν γένει.




Οι κατάλληλες συνθήκες είναι υποβοηθητικές και στην προσπάθεια αναπαραγωγής.


Η διατροφή κάθε ζωντανού πλάσματος απαρτίζεται από υδατάνθρακες, λιπαρά, πρωτεΐνες, μέταλλα, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία σε διάφορους συνδυασμούς. Για να εξασφαλίσουμε όμως την κατάλληλη διατροφή των ψαριών που ζουν σε συνθήκες αιχμαλωσίας, πρέπει πρωτίστως να γνωρίζουμε με τι τρέφονται τα είδη αυτά στην φύση. Δυστυχώς κάτι τέτοιο συχνά είναι δύσκολο για τα περισσότερα είδη, γιατί οι συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειές τους στο φυσικό περιβάλλον από το οποίο προέρχονται είναι άγνωστες, ή η γνώση μας γι αυτές είναι περιορισμένη.

Αυτό είναι γεγονός και για τους δίσκους. Η πλειοψηφία των μελετών για το περιεχόμενο του στομάχου και των εντέρων των άγριων πιασμένων ψαριών, έχουν υλοποιηθεί όταν η στάθμη των νερών του Αμαζονίου είναι χαμηλά. Τότε άλλωστε είναι κι η περίοδος που μπορούν να πιαστούν τα συγκεκριμένα είδη. Όπως είναι φυσικό οι δίσκοι έχουν ένα εντελώς διαφορετικό διαιτολόγιο στην διάρκεια του διαστήματος που η στάθμη των νερών είναι ψηλά. Συχνά αυτή η διαφορά της στάθμης είναι μεγαλύτερη από 10-15 μέτρα, πλημυρίζοντας τεράστιες περιοχές του δάσους του Αμαζονίου. Τα ψάρια κολυμπούν σε πολύ ευρύτερες περιοχές ανάμεσα σε δέντρα και θάμνους και η διατροφή τους αλλάζει ριζικά. Ο Heiko Bleher αναφέρει πως κατά το διάστημα που η στάθμη των νερών είναι χαμηλά, το κύριο συστατικό της διατροφής των δίσκων είναι οργανικά και ανόργανα κατάλοιπα, προϊόντα αποσύνθεσης φυτικής ή - σπανιότερα - ζωικής προέλευσης, σε ποσοστό 40-55%. Στο διάστημα που η στάθμη των νερών είναι ψηλά το κύριο συστατικό της διατροφής τους είναι φρούτα, καρποί, λουλούδια και φύλλα σε ποσοστό 45-65%.

Συχνά υποθέτουμε πως από την φύση τους τα ψάρια γνωρίζουν τι χρειάζονται κι έτσι τους προσφέρουμε μια ποικιλία τροφών για να επιλέξουν. Μ' αυτό τον τρόπο είναι εύκολο να ξεχωρίσουμε τι προτιμούν περισσότερο. Γρήγορα γίνεται όμως φανερό πως οι προτιμήσεις διαφορετικών ψαριών του ίδιου είδους ...διαφέρουν. Κάποιο ψάρι προτιμάει αρτέμια, κάποιο άλλο λάρβες κουνουπιών και κάποιο τρίτο καρδιά μοσχαριού. Το να προσφέρουμε στα ψάρια μας κυρίως την τροφή που τους αρέσει περισσότερο, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα. Άλλωστε ούτε εμείς οι ίδιοι δεν τρεφόμαστε καθημερινά με το αγαπημένο μας φαγητό.



Το μήκος του εντέρου ως ένδειξη για τις διατροφικές απαιτήσεις

Το μήκος και η δομή του εντέρου υποδεικνύει σε σημαντικό βαθμό τις διατροφικές απαιτήσεις κάθε είδους ψαριού. Αμιγώς σαρκοφάγα ψάρια όπως είναι η πέστροφα, έχουν πολύ μικρό μήκος εντέρου. Το έντερο όμως των ψαριών που τρέφονται κυρίως με φυτικής προέλευσης τροφές (όπως τα γατόψαρα του είδους ancistrus) έχει μήκος πολλές φορές μεγαλύτερο από το μήκος του σώματός τους.

Από αυτή την σκοπιά εξέτασης η θέση των δίσκων έχει πολύ ενδιαφέρον: Στην ηλικία όπου μόλις έχουν αρχίσει να κολυμπούν ελεύθερα, το έντερό τους είναι πολύ κοντό. Είναι προσαρμοσμένο σε ιδιαίτερα εύπεπτες αλλά υψηλής διατροφικής αξίας τροφές - τις εκκρίσεις του δέρματος των γονιών τους. Το έντερό τους αρχίζει να επιμηκύνεται μετά από τις πρώτες ημέρες της ζωής τους, μέχρι που αρχίζουν να τρέφονται συμπληρωματικά από τους μικροοργανισμούς που βρίσκουν στο περιβάλλον τους.

Σε αυτό το στάδιο το έντερό τους επιμηκύνεται κι άλλο και φτάνει στο τριπλάσιο από το συνολικό σωματικό τους μήκος, στην ηλικία περίπου των τεσσάρων εβδομάδων. Μπορούμε από αυτή την διαπίστωση να συμπεράνουμε πως οι νεαροί δίσκοι αυτή την περίοδο της ζωής τους, τρέφονται κυρίως με φυτικής προέλευσης τροφές. Στον τρίτο μήνα της ζωής τους, όταν το σωματικό μήκος τους είναι περίπου 5cm, το έντερό τους έχει περίπου δυόμιση φορές το μήκος του σώματός τους.

Από εκείνο το σημείο και μετά η ανάπτυξη του εντέρου σταθεροποιείται και ακολουθεί την συνολική σωματική ανάπτυξη. Όταν το ψάρι έχει αναπτυχθεί πλήρως, το μήκος του εντέρου του έχει περίπου μιάμιση φορά το μήκος του σώματός του. Σε αυτό το στάδιο της ζωής του χρειάζεται θρεπτική διατροφή που να περιέχει επαρκή φυτικά στοιχεία αλλά και τα απαραίτητα λιπαρά και υδατάνθρακες.



Είναι η καρδιά μοσχαριού κατάλληλη διατροφή για τους δίσκους;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το ξεκίνημα της διατροφής των ψαριών με καρδιά μοσχαριού, ήταν απλά μια λύση ανάγκης. Όπως έχει διηγηθεί ο Heiko Bleher, στην δεκαετία του 1960 όταν ο ίδιος εισήγαγε άγριους πιασμένους δίσκους στην Ευρώπη, αντιμετώπιζε πολύ συχνά την άρνηση των ψαριών να δεχθούν τις τροφές που ήταν τότε διαθέσιμες στο εμπόριο. Ζωντανές τροφές ή κατεψυγμένες από λάβρες κουνουπιών ή Tubifex δεν ήταν ακόμη διαθέσιμες εκείνη την εποχή. Οπότε όταν η ιδέα του (με την συνδρομή του πατέρα του) για λεπτές κομμένες λωρίδες καρδιάς μοσχαριού φάνηκε να γίνεται αποδεκτή από τα ψάρια, όλοι ανακουφίσθηκαν γιατί βρέθηκε λύση στο πρόβλημα.

Καθώς αυτή η ιδέα εξαπλωνόταν από τους εμπόρους και εκτροφείς σ' όλο τον κόσμο, κατέληξε να γίνει μόδα. Ο ίδιος ο Heiko Bleher συχνά έχει αναφερθεί σ' αυτό, λέγοντας πως σε κάθε περίπτωση το τάισμα με καρδιά μοσχαριού δεν είναι τίποτε άλλο από μια προσωρινή λύση ανάγκης, γιατί πρόκειται για μια απολύτως ακατάλληλη τροφή για δίσκους. Κανένα ψάρι στον Αμαζόνιο (με πιθανή εξαίρεση τα πιράνχα) δεν είχε ποτέ την ευκαιρία στην διάρκεια της εξέλιξής του να τραφεί με σάρκα θηλαστικών. Παρεμπιπτόντως, στην ίδια ακριβώς κατηγορία ανήκουν και οι καρδιές κοτόπουλου ή γαλοπούλας.

Ξέρουμε όμως από χρόνια πως καθώς οι επιπτώσεις του ταΐσματος των δίσκων με καρδιά μοσχαριού άρχισαν να γίνονται γνωστές, σημαντικοί εκτροφείς δίσκων διέκοψαν εντελώς αυτή την πρακτική (Edward Schmidt-Focke, Lo Wing Yat, Manfred Gobel κλπ).


Η διατροφή που βασίζεται στην καρδιά μοσχαριού είναι ακατάλληλη για τους δίσκους επειδή περιέχει ελάχιστα λιπαρά και καθόλου υδατάνθρακες. Επιπρόσθετα τα λίγα αυτά ζωικά λιπαρά είναι εξαιρετικά δύσπεπτα για τα ψάρια. Ακόμη κι οι εμπορικές συσκευασίες της που είναι εμπλουτισμένες με φυτικά στοιχεία, δεν περιέχουν τις απαραίτητες ποσότητες των κατάλληλων λιπαρών.

Τα λιπαρά είναι αποθήκες ενέργειας και αποτελούν τις διατροφικές "εφεδρείες" του οργανισμού. Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα είναι απολύτως απαραίτητα και πρέπει να περιλαμβάνονται σε ικανοποιητικές ποσότητες στην διατροφή. Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες (A, D, E, K) μπορούν να απορροφηθούν από τον οργανισμό μόνο με την παρουσία τέτοιου τύπου λιπαρών.

Αλλά γιατί η καρδιά μοσχαριού είναι ακατάλληλη τροφή; Η καρδιά μοσχαριού αποτελείται από περίπου 21% πρωτεΐνη και 79% νερό. Αυτό από μια πρόχειρη ματιά φαίνεται να αποτελεί ιδανικό εμπλουτισμό σε πρωτεΐνες της διατροφής των δίσκων. Αλλά αν το διερευνήσουμε περισσότερο σε βάθος θα διαπιστώσουμε ότι τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι.






Οι περισσότεροι εκτροφείς χρησιμοποιούν σχεδόν αποκλειστικά καρδιά μοσχαριού.


Οι πρωτεΐνες έχουν να εκπληρώσουν πολλές διαφορετικές λειτουργίες μέσα στον οργανισμό. Τα ένζυμα και οι ορμόνες για παράδειγμα, συντίθενται από τις πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες είναι αλυσίδες αμινοξέων. Περίπου 1000 αμινοξέα δημιουργούν μια πρωτεϊνική αλυσίδα. Υπάρχουν 20 αμινοξέα που σχηματίζουν αυτές τις αλυσίδες σε κάθε οργανισμό με μια γενετικά προκαθορισμένη αλληλουχία. Υπάρχει ένας σχεδόν απεριόριστος αριθμός πιθανών συνδυασμών.

Οι πρωτεΐνες κάθε είδους είναι τοξικές για τον οργανισμό κάποιου άλλου διαφορετικού είδους, αν μπουν απ' ευθείας στο κυκλοφορικό του σύστημα. Αν για παράδειγμα κάποιος κοπεί ενώ τεμαχίζει κρέας και οι πρωτεΐνες του κρέατος εισέλθουν στο αίμα του μέσω της πληγής, το αποτέλεσμα αποκαλείται δηλητηρίαση αλλογενούς πρωτεΐνης και είναι παρεμφερές με την δηλητηρίαση του αίματος. Πρόκειται για μια αμυντική αντίδραση του σώματος που προσπαθεί να διασπάσει την "ξένη" πρωτεΐνη. Γι αυτό τον λόγο όλες οι πρωτεΐνες που περιέχονται στις τροφές πρέπει να διασπασθούν σε αμινοξέα στο έντερο. Μέσω της κυκλοφορίας του αίματος τα αμινοξέα αυτά μεταφέρονται στο συκώτι όπου χρησιμοποιούνται για την σύνθεση των πρωτεϊνών του σώματος. Είναι φανερό πως αυτή η διαδικασία απαιτεί μεγάλη ποσότητα ενέργειας. Ενώ το σώμα μπορεί να παράξει ένα μερίδιο των απαιτούμενων αμινοξέων μόνο του, τροποποιώντας παρεμφερή αμινοξέα που προϋπάρχουν, τα υπόλοιπα θα πρέπει να περιέχονται σε επαρκείς ποσότητες στην τροφή. Επομένως όσο περισσότερα από τα απαραίτητα αμινοξέα περιέχει μια τροφή (από την αναλογία που απαιτεί το σώμα) τόσο περισσότερο θρεπτική είναι.

Ας υποθέσουμε πως το σώμα απαιτεί κάποιο συγκεκριμένο από τα απαραίτητα αμινοξέα σε ποσοστό 6%, για την πρωτεϊνική του σύνθεση. Αν η πρωτεΐνη που το σώμα λαμβάνει μέσω της τροφής περιέχει μόνο 2% από αυτό το αμινοξύ, θα μπορεί να χρησιμοποιήσει μόνο το 1/3 από αυτή και να αποβάλλει τα υπόλοιπα 2/3 της πρωτεΐνης με τα περιττώματα. Αυτή είναι περίπου μια ρεαλιστική αναλογία για την διατροφή με καρδιά μοσχαριού σύμφωνα με τον Dr Dieter Untergasser, αν και έχουν εκφραστεί από αρκετούς, άλλες περισσότερο δυσμενείς αναλογίες.

Αυτό από μόνο του ίσως να μην ήταν τόσο κακό, αν αυτή η μη διασπασμένη πρωτεΐνη δεν ρύπαινε το νερό του ενυδρείου τόσο δραστικά. Μέσω της μετατροπής της πρωτεΐνης σε nitrate (κύκλος του αζώτου), κάτω από ορισμένες συνθήκες σε μαλακό νερό (χαμηλή ανθρακική σκληρότητα - KH) μπορεί να προκύψει ακραία πτώση του pH κατά την διάρκεια της νύκτας. Εκτροφείς που τάιζαν με καρδιά μοσχαριού είχαν παρατηρήσει πτώση του pH από 5.8 κατά τις απογευματινές ώρες, σε τιμές κάτω από 4 (σπανιότερα και 3) κοντά στο πρωί.

Σε νερό που έχει χαμηλές τιμές ανθρακικής σκληρότητας, το pH έτσι κι αλλιώς πέφτει όταν η φίλτρανση είναι σε λειτουργία. Αυτό όμως συμβαίνει σταδιακά και ομοιόμορφα, ανάλογα πάντα και με την πρωτεϊνική αξία της διατροφής. Ακατάλληλες τροφές ή υπερβολικό τάισμα προκαλούν απότομη πτώση του pH. Γι αυτό στα ενυδρεία προτείνεται γενικά να καταναλώνεται η τροφή μέσα σε 10-15 λεπτά.

Είναι σημαντικό να ελέγχεται η ανθρακική σκληρότητα τακτικά, για να μην πέφτει κάτω από 1 dKH, έτσι ώστε να υπάρχει έστω κι αυτός ο μικρός σταθεροποιητικός παράγοντας του pH. Πολλοί μάλιστα προτείνουν η τιμή αυτή να μην πέφτει κάτω από 4 dKH, γι ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια.





Δίσκοι που τρέφονται με καρδιά μοσχαριού από πολύ μικρή ηλικία.


Το πρόβλημα της ανεπαρκούς διατροφής είναι ότι αυτή η ανεπάρκεια ακολουθείται από μια αλληλουχία άλλων προβλημάτων. Αυτό ακριβώς παρατηρείται όταν για παράδειγμα ταΐζουμε τους δίσκους κυρίως με καρδιά μοσχαριού, ακόμα κι αν προσθέτουμε στο μείγμα όλες τις απαραίτητες βιταμίνες και φυτικά λιπαρά. Σ' αυτό τον τρόπο διατροφής η ανεπάρκεια εστιάζεται κυρίως στην απουσία φυτικών ινών και υδατανθράκων. Χωρίς τις απαιτούμενες φυτικές ίνες και τους υδατάνθρακες δεν μπορεί να παραχθεί επαρκής ποσότητα εντερικών αλλά και δερματικών εκκρίσεων. Οι εντερικές εκκρίσεις με την σειρά τους ενεργοποιούν τους σπασμούς του εντέρου για την πέψη. Μόνο τότε η τροφή μπορεί να προωθηθεί στο έντερο και να διασπασθεί.

Στις περιπτώσεις που αυτές οι εντερικές εκκρίσεις δεν επαρκούν, η προώθηση της τροφής σταματά ενώ ξεκινά η διαδικασία αποσύνθεσής της. Αυτό έχει σαν συνέπεια να πολλαπλασιάζονται με φρενήρης ρυθμούς τα εντερικά βακτήρια και παράσιτα.

Αν οι συνθήκες αυτές διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε παρουσιάζεται εντερική φλεγμονή και οι τροφές δεν μπορούν πλέον να διασπασθούν όπως πρέπει. Το ψάρι εμφανώς αδυνατίζει και δεν μπορεί πλέον να αμυνθεί ο οργανισμός του όπως απαιτείται απέναντι σε διάφορους παθογόνους μικροοργανισμούς. Οι αντιβιώσεις σ' αυτό το σημείο μοιάζει να έχουν περιορισμένη επίδραση (αν λειτουργούν καθόλου) και πολλές φορές η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη.

Επειδή η παρουσία υδατανθράκων είναι επίσης απαραίτητη για την διάσπαση των λιπαρών, οι λιποδιαλυτές βιταμίνες δεν μπορούν να απορροφηθούν σε ικανοποιητικές ποσότητες. Εν τέλει γενικά η ικανότητα απορρόφησης των θρεπτικών από το έντερο περιορίζεται δραματικά.

Η ριμποφλαβίνη για παράδειγμα είναι μια βιταμίνη του συμπλέγματος B και αποτελείται από περίπου 60 ένζυμα. Παίζει καθοριστικό ρόλο σε πολλές διαδικασίες του μεταβολισμού. Καθώς περιέχεται σε σημαντικές ποσότητες στην καρδιά μοσχαριού, όταν υπάρχει προβληματική λειτουργία του εντέρου δεν μπορεί να απορροφηθεί στις απαιτούμενες ποσότητες. Το αποτέλεσμα είναι ορατή ζημιά στις δερματικές εκκρίσεις των ψαριών και θόλωμα του φακού των ματιών, που κατά κανόνα συνοδεύεται με αδυνάτισμα του σώματος. Αν δεν πεθάνει από άλλες διαταραχές (ασθένειες), το ψάρι θα πεθάνει από υποσιτισμό. Είναι πολύ συχνό αυτό το φαινόμενο και πολλοί θα το αναγνωρίσουν εύκολα.

Τα παράσιτα πάντοτε τρέφονται με την περίσσεια θρεπτικών (κυρίως πρωτεϊνών), όταν το έντερο δεν μπορεί να τα διασπάσει επειδή δεν έχουν την απαιτούμενη σύνθεση. Όταν τα ψάρια μπορούν να διασπάσουν τα θρεπτικά συστατικά της τροφής τους με τον κατάλληλο τρόπο, τα εντερικά παράσιτα δεν μπορούν να πολλαπλασιαστούν ανεξέλεγκτα. Αυτό επιβεβαιώνεται κι από το γεγονός ότι στα πολύ αδυνατισμένα ψάρια που έχουν σταματήσει να δέχονται τροφή, μετά από μερικές εβδομάδες παύουν να υπάρχουν παράσιτα στο έντερο.

Αν αλλάξουμε τρόπο διατροφής στα ψάρια που έχουν αντίστοιχα προβλήματα, η ύπαρξη παρασίτων θα μειωθεί σε αποδεκτά όρια. Πολλοί άλλωστε έχουν μεγαλώσει νεογνά που είχαν προσβληθεί από εντερικά παράσιτα, αλλά με την αλλαγή διατροφής ποτέ δεν χρειάσθηκαν θεραπείες με φάρμακα και μάλιστα αναπτύχθηκαν πλήρως σε ενήλικα ψάρια χωρίς επιπλέον προβλήματα.




Για τους ενήλικους δίσκους, όπως και για κάθε μεγαλόσωμο ψάρι που ζει σε ενυδρείο, μια υγιής, ισορροπημένη και με ποικιλία επιλογών διατροφή είναι απολύτως απαραίτητη. Μικρόσωμα ψάρια όπως τα neon tetras ή αντίστοιχα, μπορούν να εμπλουτίσουν μόνα τους την μονότονη διατροφή που τους παρέχουμε, με μικροοργανισμούς που βρίσκουν στο ενυδρείο. Τα μεγαλόσωμα ψάρια όμως δεν μπορούν να κάνουν κάτι αντίστοιχο, γιατί οι οργανισμοί αυτοί είναι πολύ μικροί για τις διαστάσεις τους. Γι αυτό η διατροφή που τους παρέχουμε πρέπει να είναι ισορροπημένη και υψηλής διατροφικής αξίας. Παρόλο που οι επώνυμες αποξηραμένες τροφές σε μορφή κόκκων, περιέχουν σχεδόν όλα τα θρεπτικά συστατικά, τις βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία που χρειάζονται οι δίσκοι, δεν πρέπει να αρκούμαστε σε αυτά. Κανείς δεν θα ήθελε να τρώει το ίδιο πράγμα κάθε μέρα.

Έτσι πρέπει να τους προσφέρουμε μια ικανοποιητική ποικιλία. Οι υψηλής ποιότητας κατεψυγμένες τροφές, που παράγονται διαφυλάσσοντας την θρεπτική τους αξία, αλλά είναι επίσης απαλλαγμένες από παθογόνους μικροοργανισμούς, είναι απολύτως αντίστοιχες των ζωντανών τροφών. Τέτοιες μπορεί να είναι κόκκινες λάρβες κουνουπιών, tubifex, δάφνιες και αρτέμια.

Για τους λόγους που προαναφέρονται είναι απολύτως απαραίτητο να προσφέρουμε τέτοιου τύπου τροφές τουλάχιστον μια φορά την ημέρα, για να εμπλουτίζουμε την διατροφή των δίσκων η οποία θα βασίζεται σε ποιοτικές αποξηραμένες τροφές. Μέσω μιας τέτοιας δίαιτας δεν είναι αναγκαία η προσθήκη φυτικών τροφών, γιατί οι αποξηραμένες περιέχουν υψηλής ποιότητας υδατάνθρακες και λιπαρά φυτικής προέλευσης.


Είναι παράξενο πως ακόμα και σήμερα μετά από όλα όσα έχουν γίνει γνωστά τα τελευταία χρόνια, η καρδιά μοσχαριού θεωρείται κατάλληλη διατροφή για τους δίσκους. Αν το καλοσκεφθεί κανείς, δεν είναι τίποτε άλλο από ένα υποπροϊόν της σφαγής των ζώων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση. Στην παραγωγική αλυσίδα οι εμπορικές πολιτικές υπαγορεύουν μείωση κόστους, χρησιμοποιώντας ακόμα και τέτοιου τύπου ...υπολείμματα. Θυμηθείτε τα αλεσμένα οστά ζώων που ξαναχρησιμοποιούνται στις ζωοτροφές φυτοφάγων ζώων, με τα γνωστά αποτελέσματα. Σε κάποιο βαθμό κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει κατανοητό όταν πρόκειται για εμπορική εκτροφή, όπου το κριτήριο του κόστους κι η ευκολία πρόσβασης στις διαθέσιμες τροφές είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες. Αλλά στην περίπτωση του χόμπι είναι εντελώς παράδοξο κάποιοι να επιλέγουν καρδιά (και μάλιστα χειροποίητη με ότι του έρθει του καθένα για συμπλήρωμα) για να μειώσουν δήθεν το κόστος της διατήρησης των ψαριών. Κόστος που πληρώνεται αργότερα υπέρ-πολλαπλάσιο, μέσω ασθενειών, φαρμακευτικών αγωγών και εντέλει απωλειών.



Βιβλιογραφία - Αναφορές:
Discus Health, Dieter Untergasser, 1991, TFH Publications Inc.
Aqua Geographia Magazine, Vol. 17, 1998, Aquapress
Discus Brief Magazine, Vol. V, Issue I 1998
Bleher's Discus - A Monograph, Heiko Bleher, 2006, Aquapress
Επιστροφή στην κορυφή

Σωστή επιλογή φυτών για το ενυδρείο

Η επιλογή του κατάλληλου φυτού για το ενυδρείο μας είναι μια σχετικά εύκολη υπόθεση αρκεί να προσέξουμε κάποιες παραμέτρους. Όταν αγοράζουμε φυτά από ένα κατάστημα θα πρέπει να εξετάζουμε προσεκτικά την κατάσταση και την υγεία του φυτού που θέλουμε να αγοράσουμε, αφού πρώτα έχουμε κάνει σωστή επιλογή των ειδών των φυτών που θα αγοράσουμε. Κάποιες φορές μπορεί να δούμε πως κάποιες οικογένειες φυτών είναι καλύτερα να τις αγοράζουμε από μια συγκεκριμένη εταιρεία ενώ κάποιες άλλες από άλλη εταιρεία μια και όλες οι εταιρείες μπορεί να μην παρέχουν την ίδια ποιότητα σε όλες τις οικογένειες φυτών που έχουν. Για να λάβουμε ένα όμορφο και αισθητικό αποτέλεσμα θα πρέπει να παρέχουμε στα φυτά μας την σωστή φροντίδα που χρειάζονται.
Τα μη υγιή φυτά παίρνουν πολύ περισσότερο χρόνο να εγκλιματιστούν στο ενυδρείο μας και πολλές φορές μπορεί να μην τα καταφέρουν και να μαραθούν ή να σαπίσουν μετά από κάποιες εβδομάδες αν δεν τους παρέχουμε πολύ καλή φροντίδα. Σε αντίθεση, ένα υγιές φυτό θα το δούμε να εγκλιματίζεται και να ευδοκιμεί γρήγορα, να μεγαλώνει και να βγάζει καινούργια φύλλα. Ακόμα και με την κατάλληλη φροντίδα, όλοι μας έχουμε δει, πως κάποια φυτά μπορεί να πηγαίνουν καλύτερα από κάποια άλλα στο ενυδρείο μας, ενώ κάποια άλλα μπορεί να μην μπορούν να "στεριώσουν" καν στο ενυδρείο μας. Σε αυτές τις περιπτώσεις και αφού είμαστε σίγουροι πως δεν φταίει η φροντίδα που τους παρέχουμε, μπορούμε να αφαιρούμε τα φυτά αυτά και να τα αντικαθιστούμε με άλλα παρόμοια από άλλες οικογένειες.

Αναγνωρίζοντας ένα υγιές φυτό
Για να ξεχωρίσουμε ένα υγιές φυτό όταν το αγοράζουμε αρκεί να εξετάσουμε τα φύλλα και τις ρίζες του. Ως επί το πλείστον θα πρέπει να προσέχουμε ώστε το φυτό να είναι σε καλή κατάσταση, να μην έχει τρύπες στα φύλλα του, να μην έχει καφέ ή κίτρινα στίγματα και να μην είναι διάφανα τα φύλλα του. Τυχόν τρύπες ή αποχρωματισμός στα φύλλα ενός φυτού είναι συνήθως ενδείξεις μη υγιούς φυτού ή πολύ ταλαιπωρημένου από την εισαγωγή του στο κατάστημα. Τυπικό παράδειγμα ταλαιπωρημένου φυτού από την μεταφορά, που παρατηρείται συχνά στις εισαγωγές των καταστημάτων είναι με τα φυτά της οικογένειας Vallisneria.
Πολλά φυτά που έχουν μίσχο συνήθως χάνουν τα φύλλα που βρίσκονται χαμηλά όταν δεν είναι σε καλή κατάσταση. Παρόλα αυτά αν δούμε ότι το φυτό έχει καλό (όχι σάπιο) και πλούσιο ρίζωμα τότε κατά πάσα πιθανότητα θα μπορέσει να εγκλιματιστεί και να μεγαλώσει στο ενυδρείο μας - θα του πάρει όμως λίγο περισσότερο χρόνο από ένα απολύτως υγιές φυτό. Κίτρινες περιοχές στα φύλλα των φυτών πολλές φορές είναι σημάδι έλλειψης σιδήρου, γεγονός που μπορεί να διορθωθεί εύκολα με τα κατάλληλα λιπάσματα και φροντίδα. Είναι όμως πολύ πιθανό τα φύλλα που έχουν πρόβλημα να πέσουν στην περίοδο εγκλιματισμού και μέχρι το φυτό να βγάλει καινούργια φύλλα. Γενικώς και για να μην γινόμαστε υπερβολικοί, το να αγοράσουμε ένα φυτό το οποίο έχει 1-2 φύλλα με τέτοια στίγματα ενώ κατά τα άλλα φαίνεται απολύτως υγιές είναι μια σωστή κίνηση αρκεί πριν το φυτέψουμε να κλαδέψουμε τα "προβληματικά" φύλλα του. Αξίζει να αναφερθεί πως υπάρχουν φυτά με τρύπες στα φύλλα τους το οποίο είναι απολύτως φυσιολογικό όπως το "Aponogeton madagascariensis". Επίσης, υπάρχουν φυτά με καφέ φύλλα ή στίγματα γεγονός σύνηθες στην οικογένεια Echinodorus.

"Aponogeton madagascariensis"


"Echinodorus ozelot"
Ένα ακόμα σημείο που θα πρέπει να προσέχουμε όταν αγοράζουμε ένα φυτό είναι το ρίζωμά του. Το ρίζωμα είναι σημαντικό και ζωτικό σημείο για την περεταίρω ανάπτυξη ενός φυτού, αφού τα περισσότερα φυτά λαμβάνουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται από το ρίζωμά τους. Για φυτά τα οποία βγάζουν και μεγαλώνουν ρίζωμα, θα πρέπει αυτό να είναι πλούσιο και υγιές και σε καμία περίπτωση σάπιο. Τέτοια φυτά συνήθως πωλούνται μέσα σε πλαστικά γλαστράκια και οι ρίζες τους βρίσκονται μέσα σε πετροβάμβακα. Τις περισσότερες φορές όταν το ρίζωμα του φυτού χαίρει άκρας υγείας θα δούμε πως έχει περάσει τον πετροβάμβακα και αναπτύσσεται και έξω από αυτόν (σε άλλη ενότητα μπορείτε να διαβάσετε πως φυτεύουμε τα φυτά που βρίσκονται σε τέτοια γλαστράκια).
Υπάρχουν όμως και φυτά τα οποία θα δούμε να μην έχουν μεγάλο ρίζωμα έως και καθόλου. Τέτοια φυτά παίρνουν τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζονται εξολοκλήρου από το νερό μέχρι να φυτευτούν στο ενυδρείο μας και συνήθως πωλούνται πιασμένα σε "ματσάκια". Αυτά τα φυτά συχνά θα παρατηρήσουμε πως είναι κλαδέματα από μητρικά φυτά και τις περισσότερες φορές είναι δύσκολο να εγκλιματιστούν στο ενυδρείο μας. Θα πρέπει να τα χωρίζουμε από το "ματσάκι" στο οποίο είναι πιασμένα και να τα φυτεύουμε σε πλούσιο υπόστρωμα με σκοπό να βγάλουν ρίζωμα και να αναπτυχθούν.

Επιλογή φυτών για το ενυδρείο
Για να επιλέξουμε τα κατάλληλα φυτά για το ενυδρείο μας πρέπει να εξετάσουμε κάποιες παραμέτρους πριν τα αγοράσουμε ώστε να έχουμε το επιθυμητό αισθητικό και λειτουργικό αποτέλεσμα.
Η επιλογή των φυτών θα πρέπει να εξαρτάται καταρχάς από τις παραμέτρους του νερού που έχουμε στο ενυδρείο. Αν για παράδειγμα βάλουμε φυτά που χρειάζονται σκληρό νερό για να αναπτυχθούν σωστά σε ενυδρείο με άγριους δίσκους, όπου η σκληρότητα του νερού είναι συνήθως μηδενική, τότε τα φυτά αυτά ή δεν θα μπορέσουν να εγκλιματιστούν και θα μαραθούν, ή η ανάπτυξή τους θα είναι πάρα πολύ αργή και δεν θα πάρουμε ποτέ το βέλτιστο αισθητικό αποτέλεσμα που θα θέλαμε να δούμε.
Πριν επιλέξουμε φυτά για το ενυδρείο θα πρέπει να δούμε ποια από αυτά που μας αρέσουν και θέλουμε να βάλουμε είναι γρήγορης ή αργής ανάπτυξης και το βασικότερο πόσο χρόνο χρειάζονται για να εγκλιματιστούν στο ενυδρείο μας. Φυτά γρήγορης ανάπτυξης όπως της οικογένειας Cabomba και Egeria εγκλιματίζονται γρήγορα και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα μπορούν να απορροφήσουν πολλά από τα θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν στο υπόστρωμα και στο νερό του ενυδρείου, προκαλώντας προβλήματα στον εγκλιματισμό άλλων φυτών τα οποία χρειάζονται περισσότερο χρόνο και μεγαλώνουν με πιο αργό ρυθμό. Γι' αυτό το λόγο, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να φυτεύσουμε αρχικά τα φυτά που θέλουν περισσότερο χρόνο να προσαρμοστούν στο


Glossostigma elatinoides
ενυδρείο μας και αφού εγκλιματιστούν και αρχίσουν να αναπτύσσονται επιτυχώς να βάλουμε τα φυτά γρήγορης ανάπτυξης. Συνήθως τα φυτά που απαιτούν περισσότερο χρόνο προσαρμογής είναι αυτά που βάζουμε στη μπροστά περιοχή του ενυδρείου όπως φυτά τύπου γκαζόν (π.χ. Glossostigma elatinoides, Hemianthus callitrichoides κ.α.).
Μια άλλη παράμετρος που θα πρέπει να δούμε πριν τοποθετήσουμε φυτά στο ενυδρείο είναι η σωστή επιλογή τους αναλόγως με το πόσο ψηλά γίνονται σε πλήρη ανάπτυξη ώστε να τα τοποθετήσουμε στη σωστή περιοχή στο ενυδρείο. Φανταστείτε το αισθητικό αποτέλεσμα αν βάλουμε στο μπροστά μέρος ενός ενυδρείου ένα φυτό που μεγαλώνει γρήγορα και φτάνει σε ύψος τα 50 εκατοστά και πιο πίσω ένα άλλο με μέγιστο ύψος 5-10 εκατοστά. Ένα λάθος που έχουμε κάνει όλοι μας είναι να πηγαίνουμε σε ένα μαγαζί και να αγοράζουμε ένα φυτό που μας αρέσει και το οποίο δεν είναι ακόμα σε πλήρη ανάπτυξη, να το βάζουμε σε κάποιο σημείο του ενυδρείου μας και μετά από 1-2 μήνες να βλέπουμε πως το φυτό αυτό έπρεπε να μπει σε πιο πίσω περιοχή γιατί γίνεται μεγάλο σε ύψος.
Όμορφο αισθητικό αποτέλεσμα θα μας δώσει η επιλογή φυτών με διαφορετικά χρώματα αλλά και σχήματα φύλλων για το ενυδρείο μας. Μια συνήθης επιλογή είναι να βάζουμε 1-2 είδη φυτών στο μπροστά μέρος του ενυδρείου και πολλά διαφορετικά στο μέσον και πίσω μέρος του. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως φυτά με έντονο κόκκινο χρώμα στα φύλλα τους χρειάζονται τις περισσότερες φορές πολύ υψηλότερο φωτισμό απ' ότι τα φυτά με πράσινο χρώμα. Οπότε θα πρέπει να προσέχουμε ώστε η θέση τους στο ενυδρείο να είναι τέτοια που να μην επηρεάζεται από σκιές που μπορεί να προκαλούν ψηλότερα φυτά. Επίσης, η θέση που θα τοποθετήσουμε κάποια φυτά στο ενυδρείο εξαρτάται και από τη ροή του νερού στο χώρο. Κάποια φυτά προτιμούν χαμηλή ροή γιατί τα φύλλα τους είναι πιο ευπαθή και εύθραυστα και άλλα υψηλή.

Ένας ακόμα παράγοντας είναι οι κλιματικές συνθήκες που ευδοκιμούν τα φυτά. Δεν θα πρέπει να μπερδεύουμε φυτά που προτιμούν κρύα νερά (θερμοκρασίας <23 οC) με φυτά που ευδοκιμούν σε ζεστά νερά (θερμοκρασίας >25 οC). Το ίδιο ισχύει για φυτά που προτιμούν νερά με μεγάλη σκληρότητα και φυτά που προτιμούν χαμηλή σκληρότητα. Αξίζει να σημειωθεί πως το πιο φυσικό αποτέλεσμα φύτευσης φυτών σε ένα ενυδρείο το έχουμε αν επιλέξουμε να φτιάξουμε ένα βιοτοπικό ενυδρείο, όπου τα φυτά που θα χρησιμοποιήσουμε είναι αυτά από τον ίδιο βιότοπο όπως ακριβώς συμβαίνει και στη φύση.

Συνοψίζοντας να πούμε πως πολλές φορές θα έχουμε ακούσει κάποια φυτά να χαρακτηρίζονται ως εύκολα ή δύσκολα. Η δυσκολία έγγειται στο γεγονός ότι τα φυτά αυτά είναι πιο απαιτητικά από κάποια άλλα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ένα φυτό χαρακτηρίζεται ως δύσκολο όταν συντρέχουν ένας ή περισσότεροι από τους προαναφερθέντες παράγοντες όπως ο αργός χρόνος εγκλιματισμού του στο ενυδρείου, οι υψηλές απαιτήσεις του για φως, η επιθυμητή ροή νερού στην περιοχή φύτευσής του και οι απαιτήσεις του φυτού σε πλούσια θρεπτικά συστατικά.

Παρακάτω μπορείται να δείτε κάποια φυτά όπως αυτά ταξινομούνται αναλόγως με το ύψος τους και τη θέση τους στο ενυδρείο (μπροστά, μέση, πίσω περιοχή). Κάποια από τα φυτά στις παρακάτω λίστες είναι κατάλληλα για φύτευση σε περισσότερες από μία περιοχές του ενυδρείου, γι' αυτό και αναγράφονται δύο φορές. Αυτό έχει να κάνει με τον τρόπο που τα κλαδεύουμε και με την ποσότητα θρεπτικών συστατικών που υπάρχει στο υπόστρωμα και στο νερό του ενυδρείου. Η λίστα με τα φυτά αυτά είναι από το βιβλίο "Encyclopedia of Aquarium Plants" του Peter Hiscock.

Φυτά για την πίσω περιοχή του ενυδρείου (Background plants)

Alternanthera reineckii Echinodorus macrophyllus Ludwigia glandulosa
Ammania gracillis Echinodorus major Ludwigia repens
Anubias barteri var. barteri Echinodorus osiris Ludwigia palustris
Anubias congensis Echinodorus parviflorus Microsorum pteropus
Aponogeton ulvaceus Echinodorus uruguayensis Myriophyllum aquaticum
Bacopa caroliniana Egeria densa Myriophyllum hippuroides
Barclaya longifolia Eichornia azurea Myriophyllum scabratum
Blyxa echinosperma Eichornia diversifolia Myriophyllum tuberculatum
Bolbitis heudelotii Elodea canadensis Najas indica
Cabomba aquatica Eusteralis stellata Nesaea crassicaulis
Cabomba caroliniana Gymnocoronis spilanthoides Nuphar japonica
Cabomba piauhyensis Heteranthera zosterifolia Nymphaea lotus
Ceratophyllum demersum Hydrophila corymbosa Nymphaea lotus var. rubra
Ceratophyllum submersum Hydrophila corymbosa 'Crispa' Potamogeton crispus
Ceratopteris cornuta Hydrophila corymbosa 'Glabra' Potamogeton gayii
Crinum natans Hydrophila corymbosa 'Gracilis' Rotala macrandra
Crinum thaianum Hydrophila corymbosa 'Strigosa' Rotala rotundifolia
Cryptocoryne balansae Hydrophila difformis Rotala wallichii
Cryptocoryne undulata Hydrophila guianensis Sagittaria subulata
Cryptocoryne wendtii Hydrophila stricta Shinnersia rivularis
Echinodorus amazonicus Limnophila aquatica Spathiphyllum wallisii
Echinodorus bleheri Limnophila indica Vallisneria americana
Echinodorus cordifolius Limnophila sessiliflora Vallisneria asiatica
Echinodorus grandiflorus Ludwigia arcuata Vallisneria gigantea
Echinodorus horemanii Ludwigia brevipes Vallisneria spiralis


Φυτά για την μέση περιοχή του ενυδρείου (Midground plants)

Alternanthera reineckii Cryptocoryne undulata Limnophila sessiliflora
Ammania gracillis Cryptocoryne walkeri Lobelia cardinalis
Anubias angustifolia 'Afzelii' Cryptocoryne wendtii Ludwigia arcuata
Anubias barteri var. barteri Didiplis diandra Ludwigia brevipes
Anubias gracilis Echinodorus amazonicus Ludwigia repens
Anubias lanceolata Echinodorus cordifolius Ludwigia palustris
Aponogeton boivinianus Echinodorus horemanii Lysimachia nummularia
Aponogeton crispus Echinodorus opacus Microsorum pteropus
Aponogeton elongatus Echinodorus osiris Myriophyllum aquaticum
Aponogeton madagascariensis Echinodorus parviflorus Myriophyllum hippuroides
Aponogeton ulvaceus Echinodorus quadricostatus var. xinguensis Myriophyllum scabratum
Aponogeton undulatus Echinodorus uruguayensis Myriophyllum tuberculatum
Bacopa caroliniana Egeria densa Najas indica
Bacopa monnieri Eichornia azurea Nuphar japonica
Bacopa rotundifolia Eleocharis acicularis Nymphaea lotus
Barclaya longifolia Eleocharis parvula Nymphaea lotus var. rubra
Blyxa echinosperma Eleocharis vivipara Nymphaea stellata
Blyxa japonica Eusteralis stellata Nymphoides aquatica
Bolbitis heudelotii Gymnocoronis spilanthoides Potamogeton crispus
Cardamine lyrata Hemianthus micranthemoides Potamogeton gayii
Ceratophyllum demersum Heteranthera zosterifolia Potamogeton mascarensis
Ceratophyllum submersum Hydrocotyle leucocephala Rotala macrandra
Cryptocoryne affinis Hydrocotyle sibthorpioides Rotala rotundifolia
Cryptocoryne albida Hydrocotyle verticillata Rotala wallichii
Cryptocorine balansae Hydrophila corymbosa Sagittaria platyphylla
Cryptocoryne beckettii Hydrophila corymbosa 'Glabra' Sagittaria subulata
Cryptocoryne ciliata Hydrophila corymbosa 'Strigosa' Saurus cernuus
Cryptocoryne cordata Hydrophila guianensis Shinnersia rivularis
Cryptocoryne lutea Hydrophila stricta Spathiphyllum wallisii
Cryptocoryne moehlmannii Lagarosiphon major Vallisneria americana
Cryptocoryne pontederiifolia Limnophila indica Vallisneria tortifolia


Φυτά για την εμπρός περιοχή του ενυδρείου (Foreground plants)

Anubias angustifolia 'Afzelii' Cryptocoryne moehlmannii Heteranthera zosterifolia
Anubias barteri var. nana Cryptocoryne pontederiifolia Hydrocotyle leucocephala
Anubias gracilis Cryptocoryne siamensis Hydrocotyle sibthorpioides
Anubias lanceolata Cryptocoryne undulata Hydrocotyle verticillata
Aponogeton crispus Cryptocoryne walkeri Lagarosiphon major
Aponogeton madagascariensis Cryptocoryne willisii Lilaeopsis novae-zelandiae
Aponogeton undulatus Didiplis diandra Lilaeopsis brasiliensis
Bacopa monnieri Echinodorus boliviatus Lobelia cardinalis
Bacopa rotundifolia Echinodorus opacus Lysimachia nummularia
Blyxa japonica Echinodorus quadricostatus var. xinguensis Marsilea hirsuta
Bolbitis heudelotii Echinodorus tenellus Micranthemum umbrosum
Cardamine lyrata Eleocharis acicularis Nymphoides aquatica
Cryptocoryne albida Eleocharis parvula Potamogeton mascarensis
Cryptocoryne affinis Eleocharis vivipara Sagittaria platyphylla
Cryptocorine balansae Eusteralis stellata Sagittaria pusilla
Cryptocoryne beckettii Fontinallis antipyretica Samolus valerandi
Cryptocoryne ciliata Glossostigma elatinoides Saurus cernuus
Cryptocoryne cordata Hemianthus micranthemoides Vallisneria tortifolia
Cryptocoryne lutea Hemianthus callitrichoides Vallisneria dubyana


Επιπλέοντα φυτά (Floating plants)

Azolla caroliniana Lemna minor Pistia stratiotes
Azola filculoides Lemna trisulca Riccia fluitans
Ceratophyllum demersum Limnobium laevigatum Salvinia auriculata
Ceratophyllum submersum Ludwigia helminthorrhiza Salvinia oblongifolia
Ceratopteris cornuta Micrantemum umbrosum Salvinia minima
Eichornia crassipes Najas indica Salvinia natans
Hydrocotyle leucocephala Nymphoides aquatica Trapa natans

Αντίστροφη όσμωση

Τι είναι όσμωση & αντίστροφη όσμωση

Όσμωση είναι το φαινόμενο, κατά το οποίο κάποιο υγρό ρέει μέσα από μια ημιπερατή μεμβράνη, η οποία δεν επιτρέπει την μεταφορά αλάτων ή άλλων διαλυμένων ουσιών από μέσα της.
Όταν δύο όγκοι υγρών διαφορετικής πυκνότητας διαχωριστούν από μια ημιπερατή μεμβράνη, το υγρό με τη μικρότερη πυκνότητα θα ρέει προς την μεριά αυτού με τη μεγαλύτερη πυκνότητα. Η ανεπιθύμητη αυτή ροή μπορεί να αποφευχθεί αν ασκηθεί εξωτερική πίεση από την πλευρά του πυκνότερου υγρού. Σε αυτήν την περίπτωση, λέμε ότι έχουμε το φαινόμενο της αντίστροφης όσμωσης.

Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται πολύ συχνά για καθαρισμό του νερού από άλατα και άλλες διαλυμένες ουσίες, καθώς και για βιομηχανικούς και χημικούς λόγους, όπου η καθαρότητα του νερού παίζει πολύ σημαντικό ρόλο.



Ενυδρειακή χρήση

Μια από τις χρήσεις της αντίστροφης όσμωσης, είναι και η παραγωγή καθαρού νερού για την προσθήκη του στο ενυδρείο. Το νερό που παράγεται με αυτόν τον τρόπο, έχει μηδενική σκληρότητα (ανθρακική και γενική) και έχει σχεδόν ουδέτερο pH (περίπου 6.8-6.9). Έτσι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για βιοτοπικά ενυδρεία με ψάρια όπου οι απαιτήσεις τους σε σκληρότητα είναι πολύ χαμηλές. Είναι ο πιο φυσικός τρόπος για παραγωγή νερού με χαμηλή σκληρότητα και χωρίς να χρειαστεί να προσθέσουμε χημικά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το νερό της αντίστροφης όσμωσης δεν κάνει να μπαίνει αυτούσιο, όπως παράγεται από τη συσκευή αντίστροφης όσμωσης, στο ενυδρείο, χωρίς να αναμιγνύεται είτε με κάποια ποσότητα νερού βρύσης, είτε με την προσθήκη κάποιων αλάτων, γιατί είναι επικίνδυνο για τους ζωντανούς οργανισμούς. Το νερό αυτό δεν έχει ηλεκτρολύτες, άλατα, ιχνοστοιχεία και διάφορες ενώσεις αλάτων που είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία των οργάνων των ψαριών του ενυδρείου. Γι' αυτό το λόγο, ποτέ δεν γεμίζουμε ένα ενυδρείο μόνο με νερό από αντίστροφη όσμωση. Συνήθως προσθέτουμε μια αναλογία νερού από τη βρύση, το οποίο έχει τα απαραίτητα στοιχεία που λείπουν από το νερό της αντίστροφης όσμωσης, με την προσθήκη βέβαια της απαραίτητης ποσότητας αντιχλωρίου.

Ας δούμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ανάμειξης νερού από αντίστροφη όσμωση με νερό βρύσης. Έστω ότι το νερό βρύσης μας έχει τιμές ανθρακικής και γενικής σκληρότητας 10, και θέλουμε να γεμίσουμε ένα ενυδρείο 100 λίτρων με νερό όπου η επιθυμητή σκληρότητα να είναι 3. Δεδομένου ότι το νερό από αντίστροφη όσμωση βγάζει τιμές σκληρότητας μηδενικές, σημαίνει ότι θα πρέπει να αναμείξουμε 30 λίτρα νερού βρύσης με 70 λίτρα νερού αντίστροφης όσμωσης. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνουμε τις τιμές σκληρότητας που θέλουμε, έχοντας προσθέσει και ποσότητα ηλεκτρολυτών και ιχνοστοιχείων, απαραίτητες για τα ψάρια. Ένας άλλος τρόπος να φτιάξουμε το νερό που θέλουμε χωρίς να χρησιμοποιήσουμε νερό από τη βρύση, είναι να προσθέσουμε σε νερό αντίστροφης όσμωσης κάποιο σκεύασμα ώστε να ανεβάσουμε τις σκληρότητες (ανθρακική και γενική), ιχνοστοιχεία, καθώς και ηλεκτρολύτες. Αναφορικά η ανθρακική σκληρότητα μπορεί να αυξηθεί με την προσθήκη μαγειρικής σόδας (sodium biocarbonate) στο νερό, ενώ η γενική με την προσθήκη αλάτων μαγνησίου και ασβεστίου σε συνδυασμό με ιχνοστοιχεία.



Συσκευή αντίστροφης όσμωσης

Κάθε συσκευή αντίστροφης όσμωσης έχει 3 αγωγούς παροχής νερού. Ο ένας είναι για την παροχή του νερού από τη βρύση, ενώ οι άλλοι δύο χρησιμοποιούνται για την εκροή του καθαρού νερού και της αποχέτευσης του συστήματος.

Το βασικό στοιχείο σε κάθε συσκευή αντίστροφης όσμωσης είναι η μεμβράνη η οποία παρακρατεί τα διάφορα άλατα και διαλυμένα στοιχεία που βρίσκονται στο νερό και μας αποδίδει "καθαρό" νερό. Αυτή η μεμβράνη έχει βέβαια σαν μειονέκτημα ότι επηρεάζεται/καταστρέφεται πολύ εύκολα από τη χλωρίνη και από τα μεγάλα σε μέγεθος σωματίδια που έχει το νερό, καθώς και από τη θερμοκρασία του νερού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την υποχρεωτική χρήση των προφίλτρων σε ένα σύστημα αντίστροφης όσμωσης.

Ένα από τα προφίλτρα που συνήθως βλέπουμε σε μια τέτοια συσκευή είναι το προφίλτρο διαπερατότητας "x μm". Αυτό παρακρατά όλα τα σωματίδια από το νερό, που το μέγεθός τους είναι μεγαλύτερο από x. Όσο πιο μικρή είναι η τιμή αυτή, τόσο καλύτερα για τη βασική μεμβράνη μας, αφού πλέον σε αυτήν συσσωρεύονται όσο το δυνατόν μικρότερα σωματίδια. Μια σύνηθες τιμή του x είναι της τάξης των 5μm. Σε ακριβά συστήματα το προφίλτρο αυτό μπορεί να φτάσει και την τιμή 1μm.

Ένα εξίσου σημαντικό προφίλτρο είναι και αυτό του άνθρακα, το οποίο παρακρατά το χλώριο που περιέχει το νερό της βρύσης μας, αφήνοντας να περάσει προς την μεμβράνη αποχλωριωμένο νερό. Είναι αρκετά σημαντικό στη λειτουργία του, αν σκεφτεί κανείς ότι το χλώριο καταστρέφει την μεμβράνη.

Σε ακριβότερα συστήματα αντίστροφης όσμωσης μπορεί να έχουμε και επιπλέον προφίλτρα άνθρακα, όπως π.χ. από καρύδα (coconut carbon filter) ή ενεργού (active carbon filter), με σκοπό την καλύτερη προφίλτρανση του νερού πριν αυτό οδηγηθεί στη βασική μεμβράνη του συστήματός μας.

Αφού το νερό περάσει και προφιλτραριστεί από τα προφίλτρα του συστήματος που έχουμε, οδηγείται στην μεμβράνη αντίστροφης όσμωσης. Βασικός παράγοντας παραγωγής νερού αντίστροφης όσμωσης είναι η πίεση που πρέπει να εξασκήσουμε στο νερό ώστε να έχουμε το φαινόμενο που περιγράψαμε παραπάνω. Αυτό επιτυγχάνεται με την πίεση της παροχής του νερού από το δίκτυο ύδρευσης της περιοχής μας. Μια ελάχιστη τιμή πίεσης που πρέπει να έχουμε στη μεμβράνη είναι της τάξης του 35-40 PSI, προκειμένου να έχουμε παραγωγή του φαινομένου της αντίστροφης όσμωσης. Αν η τιμή αυτή είναι μικρότερη, τότε το φαινόμενο της αντίστροφης όσμωσης δεν λειτουργεί σε ικανοποιητικό βαθμό, έχοντας μεγάλες ποσότητες αποχέτευσης "βρώμικου" νερού. Αφού το νερό περάσει από τη μεμβράνη της αντίστροφης όσμωσης, έχουμε ένα μέρος "καθαρού" νερού, ενώ το νερό που οδεύεται προς την αποχέτευση και χαρακτηρίζεται ως "βρώμικο" είναι της τάξης των 3-5 μερών. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε 1 λίτρο καθαρό νερό που παίρνουμε από τη συσκευή, έχουμε την αποχέτευση 3-5 λίτρων "βρώμικου" νερού. Το "βρώμικο" νερό δεν είναι τίποτε άλλο από νερό της βρύσης αποχλωριωμένο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άλλες λειτουργίες του σπιτιού, όπως για πλύσιμο, για πότισμα κ.α. Ο λόγος καθαρού/βρώμικου νερού εξαρτάται από τον παράγοντα θερμοκρασία και από τον στραγγαλιστή που έχει πάνω η συσκευή μας. Ο όγκος "καθαρού" νερού που παίρνουμε μετράται σε λίτρα/ημέρα, μετρημένος σε μια συγκεκριμένη θερμοκρασία (~25οC) και μια συγκεκριμένη συγκέντρωση διαλυμένων ουσιών, ενώ για νερό μικρότερης θερμοκρασίας οι περισσότεροι κατασκευαστές δίνουν έναν δείκτη διόρθωσης για τον υπολογισμό του όγκου. Βέβαια, ας μην ξεχνάμε, ότι θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 40 βαθμών προκαλούν καταστροφή της μεμβράνης, οπότε δεν πρέπει να υπερβάλουμε. Ο στραγγαλιστής νερού είναι αυτός που καθορίζει την αναλογία βρώμικου/καθαρού νερού που βγαίνει από τη συσκευή αντίστροφης όσμωσης και συνήθως κυμαίνεται από 1:3 έως 1:5. Κάποια συστήματα αντίστροφης όσμωσης έχουν ένα μηχανισμό με τον οποίο αφήνουμε το νερό να περάσει μέσα από τη μεμβράνη προς την αντίθετη κατεύθυνση, ώστε να μπορεί να καθαριστεί η μεμβράνη και να επιμηκυνθεί έτσι ο χρόνος ζωής της.

Επιπλέον συστήματα που χρησιμοποιούνται μετά την μεμβράνη αντίστροφης όσμωσης είναι κάποια φίλτρα άνθρακα, που παρακρατούν ό,τι κατάλοιπο έχει τυχόν μείνει στο νερό, αλλά το πιο βασικό είναι το σύστημα απιονισμού (DI) που υπάρχει σε πολλές συσκευές αντίστροφης όσμωσης. Αυτό περιέχει ένα υλικό σαν υγρή άμμο, με φορτισμένα σωματίδια, το οποίο δεσμεύει όλα τα θετικά ή αρνητικά ιόντα που περιέχει το νερό μετά το πέρασμά του από τη μεμβράνη της αντίστροφης όσμωσης, δίνοντάς μας το λεγόμενο απιονισμένο νερό. Το βαθμό απιονισμού στο νερό, δηλαδή την ποσότητα ιόντων στο νερό (αγωγιμότητα), μπορούμε να την μετρήσουμε μόνο με ηλεκτρονικό όργανο (αγωγιμόμετρο - TDS meter).

Ένα από τα πράγματα που θα πρέπει να αναφέρουμε, είναι τι εννοούμε όταν λέμε ότι ένα σύστημα αντίστροφης όσμωσης είναι τριών, τεσσάρων ή και περισσοτέρων σταδίων. Ο αριθμός αυτός μας κάνει κατανοητό τα στάδια που περνάει το νερό βρύσης πριν το πάρουμε για τη χρήση που προορίζεται. Έτσι, όσα περισσότερα στάδια έχει ένα σύστημα, τόσο πιο "καθαρό" είναι το νερό που παίρνουμε. Σίγουρα πάντως, ένα στάδιο είναι αυτό της μεμβράνης αντίστροφης όσμωσης καθώς και ενός προφίλτρου.

Να πούμε επίσης, ότι όπως όλα τα μηχανικά συστήματα, έτσι και το σύστημα αντίστροφης όσμωσης, χρειάζεται επιθεώρηση και αντικατάσταση των φίλτρων/προφίλτρων του ώστε να έχουμε πάντα την καλύτερη απόδοση στον "καθαρισμό" του νερού μας. Γι' αυτό πρέπει να ακολουθούμε τις συμβουλές του κάθε κατασκευαστή για αλλαγή των διαφόρων φίλτρων του, ώστε να πετύχουμε την όσο το δυνατόν μακροχρόνια σωστή λειτουργία της μεμβράνης, μια και η αντικατάστασή της είναι συνήθως το πιο ακριβό ανταλλακτικό και πολλές φορές συμφέρει να αγοράσουμε ένα καινούργιο σύστημα, παρά την κυρίως μεμβράνη ως ανταλλακτικό.

Τελειώνοντας θα παραθέσω αναφορικά, μερικά από τα συστατικά και τα ιόντα που παρακρατώνται σε ένα σύστημα αντίστροφης όσμωσης: Ασβέστιο, Νάτριο, Μαγνήσιο, Κάλιο, Μαγγάνιο, Σίδηρος, Αλουμίνιο, Χαλκός, Νικέλιο, Κάδμιο, Άργυρος, τα αντίστοιχα άλατα των παραπάνω μετάλλων, ιόντα, βακτήρια κ.α.

Print this page

Επιλογή φίλτρου & είδη φίλτρανσης

Επιλογή φίλτρου & είδη φίλτρανσης


Πολλές φορές έχουμε αναρωτηθεί αν το φίλτρο μας είναι κατάλληλο για το ενυδρείο που έχουμε. Τα βασικά είδη φίλτρων που μπορεί να έχει ένα ενυδρείο είναι τα εσωτερικά και τα εξωτερικά. Φυσικά υπάρχουν και άλλων ειδών φίλτρα όπως τα φίλτρα trickling, φίλτρα άμμου, sump, φίλτρα βυθού κ.α. Εδώ θα ασχοληθούμε με τα δύο βασικότερα, ενώ θα γίνει μια αναφορά για τα είδη φίλτρανσης.
Τα εσωτερικά φίλτρα είναι αυτά που μπαίνουν μέσα στο ενυδρείο και βρίσκονται ολόκληρα κάτω από το νερό. Το υπέρ τους είναι, ότι συνήθως είναι φθηνότερα σε τιμή από τα αντίστοιχα εξωτερικά για τα ίδια λίτρα νερού. Τα κατά που έχουν ποικίλουν και συνήθως έχουν να κάνουν με την ευκολία χρήσης και την συντήρησή τους. Έτσι για να καθαρίσουμε τα εσωτερικά φίλτρα, θα πρέπει να τα βγάλουμε από το ενυδρείο, να τα ανοίξουμε και να τους αλλάξουμε τα υλικά, γεγονός που πολλές είναι δύσκολο και προκαλεί stress στα ψάρια. Όσο λιγότερο βάζουμε τα χέρια μας μέσα στο ενυδρείο τόσο καλύτερο είναι για τα ψάρια. Αντιθέτως στα εξωτερικά φίλτρα, η συντήρηση και ο καθαρισμός είναι πολύ πιο εύκολος μια και το μόνο που αρκεί να κάνουμε είναι να κλείσουμε τις βάνες ροής του νερού και να αποσυνδέσουμε το φίλτρο.


Επίσης, τα εξωτερικά φίλτρα χωράνε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα υλικών από ότι τα εσωτερικά φίλτρα. Ένας ακόμα λόγος είναι και το θέμα καλαισθησίας. Είναι προτιμότερο να μην έχουμε ένα φίλτρο μέσα στο ενυδρείο το οποίο θα φαίνεται, απ' ότι ένα εξωτερικό το οποίο κρύβεται πολύ πιο εύκολα μέσα στο έπιπλο που κάθεται το ενυδρείο.

Τι ροή όμως πρέπει να έχει ένα φίλτρο για να είναι κατάλληλο για το ενυδρείο μας; Σε αυτό το ερώτημα δεν μπορούμε να απαντήσουμε απόλυτα, μια και εξαρτάται από το είδος των ψαριών που έχουμε στο ενυδρείο και σε τι ροή συνήθως ζούνε τα ψάρια αυτά. Έτσι, χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι για ψάρια που ζούνε σε εκβολές ποταμών, η ροή πρέπει να είναι μεγαλύτερη σε σχέση με άλλα ψάρια που ζουν σε ήρεμα νερά. Γενικός κανόνας πάντως, είναι ότι το φίλτρο μας πρέπει να μπορεί να φιλτράρει το νερό του ενυδρείου μας τουλάχιστον 3 φορές τον όγκο του σε μία ώρα. Άρα, αν έχουμε ένα ενυδρείο 200 λίτρων, θα πρέπει να έχουμε ένα φίλτρο με ροή τουλάχιστον 600 λίτρα/ώρα, για να πούμε ότι το φίλτρο "κάνει δουλειά" στο ενυδρείο μας. Βέβαια πολλές φορές μπορεί να υπάρχει και συνδυασμός εσωτερικών και εξωτερικών φίλτρων προκειμένου να πετύχουμε την επιθυμητή ροή.

Τα βασικά είδη φίλτρανσης που έχουμε είναι το βιολογικό, το μηχανικό και το χημικό. Το βιολογικό φιλτράρισμα είναι απαραίτητο σε ένα ενυδρείο γλυκού νερού, μια και με αυτόν τον τρόπο κρατάμε τα επίπεδα αμμωνίας και νιτρωδών σε μηδενικά επίπεδα. Συνήθως πρόκειται για υλικά με μεγάλη επιφάνεια (σφουγγάρια, Substrat pro κ.α.) που βάζουμε στο φίλτρο, πάνω στα οποία δημιουργούνται οι κατάλληλες αποικίες βακτηριδίων, υπεύθυνες για τη σωστή βιολογία του ενυδρείου και για την πραγματοποίηση του κύκλου του αζώτου. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το βιολογικό φιλτράρισμα είναι το βασικότερο σε ένα ενυδρείο γλυκού νερού, αφού δεν υπάρχουν φυσικά μέσα για τον βιολογικό καθαρισμό του. Ο καθαρισμός των βιολογικών υλικών θα πρέπει να γίνεται σε περιόδους μεγαλύτερους των τριών μηνών ώστε να μην αναταράσσουμε τις διάφορες αποικίες βακτηριδίων, και πάντα το ξέπλυμά τους θα πρέπει να γίνεται σε νερό ενυδρείου και όχι σε νερό που περιέχει χλώριο (βρύσης), γιατί το χλώριο σκοτώνει τις αποικίες βακτηριδίων.

Το μηχανικό φιλτράρισμα συνήθως επιτυγχάνεται με τη χρήση κάποιων σφουγγαριών πριν από όλα τα υλικά του φίλτρου, με σκοπό την φίλτρανση του νερού από μεγάλα σωμάτια και αντικείμενα όπως σάπια φύλλα από φυτά, πετραδάκια ή ακόμα και ακαθαρσίες από τα ψάρια. Το μηχανικό φίλτρο έχει σαν αποτέλεσμα να κρατάμε πιο καθαρό το βιολογικό μας υλικό, άρα να έχουμε και καλύτερη βιολογία. Τα υλικά του μηχανικού φίλτρου θα πρέπει να καθαρίζονται τακτικά ώστε να μην έχουμε "μπούκωμα" του φίλτρου, δηλ. να έχουμε τη βέλτιστη ροή που μπορεί να αποδώσει το φίλτρο.

Το χημικό φιλτράρισμα είναι η χρήση διαφόρων χημικών σκευασμάτων στο φίλτρο, όπου το καθένα έχει και τις δικές του ιδιότητες. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τα βασικότερα είδη χημικών υλικών φιλτραρίσματος:
- ενεργός άνθρακας: χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση και τον καθαρισμό του νερού από χημικές ουσίες και μετά από θεραπείες με φάρμακα
- αντιφώσφορο: χρησιμοποιείται για την δέσμευση των φωσφορικών αλάτων από το νερό του ενυδρείου μας
- αντι-νιτρικά: χρησιμοποιείται για την δέσμευση των νιτρικών αλάτων από το νερό του ενυδρείου μας
- ρητίνες: χρησιμοποιούνται για την δέσμευση των βαρέων μετάλλων στο νερό, άρα και για τη μείωση της γενικής σκληρότητας (GH)
- τύρφη: χρησιμοποιείται για να κάνουμε το νερό του ενυδρείου πιο όξινο, πράγμα το οποίο οφείλεται στις τανίνες που περιέχει
Τα χημικά αυτά δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται συνέχεια γιατί αφαιρούν και ιχνοστοιχεία τα οποία χρειάζονται στο ενυδρείο για την σωστή ανάπτυξη των ψαριών και των φυτών που έχουμε. Έτσι, θα πρέπει πάντα να ακολουθούμε προσεκτικά τις οδηγίες χρήσης τους.

ΦΥΤΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΓΙΑ ΕΝΤΔΡΕΙΟ ΜΕ ΔΙΣΚΟΥΣ

Αυτή είναι μια λίστα φυτών που κάνουν για ένα φυτεμένο ενυδρείο με δίσκους. Η επιλογή τους έγινε με βάση τις υψηλές θερμοκρασίες(26-30C) που μπορούν να αντέξουν και το ότι δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις ως προς το θέμα του φωτισμού.Σίγουρα ο καθένας από εμάς έχει την δική του εμπειρία και τις δικές παρατηρήσεις για κάποια από αυτά τα φυτά και θα ήταν ευχάριστο για όλους μας να την μοιραστεί μαζί μας, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε μια σφαιρική εικόνα για κάποια φυτά που δεν γνωρίζουμε σε συνδυασμό πάντα με το αγαπημένο μας είδος τους δίσκους.
1. Anubias barteri ''coffeefolia''
2. Anubias barteri var. angustifolia (''afzelii'')
3. Anubias barteri var. barteri
4. Anubias barteri var. caladiifolia ''1705''
5. Anubias barteri var. nana
6. Anubias heterophylla
7. Ceratophyllum demersum
8. Crinum calamistratum
9. Crinum natans
10. Crinum thaianum
11. Cryptocoryne beckettii
12. Cryptocoryne beckettii ''petchii''
13. Cryptocoryne crispatula var. balansae
14. Cryptocoryne pontederiifolia
15. Cryptocoryne undulata
16. Cryptocoryne walkeri (lutea)
17. Cryptocoryne wendtii ''brown''
18. Cryptocoryne wendtii ''green''
19. Cryptocoryne wendtii 'Mi Oya'
20. Cryptocoryne wendtii 'Tropica'
21. Cryptocoryne x willisii
22. Cryptocoryne x willisii ''lucens''
23. Echinodorus 'Ozelot'
24. Echinodorus 'Ozelot' green
25. Echinodorus bleheri
26. Echinodorus parviflorus 'Tropica'
27. Hydrocotyle leucocephala
28. Hygrophila corymbosa ''Siamensis''
29. Hygrophila corymbosa ''Siamensis 53B''
30. Hygrophila polysperma
31. Hygrophila polysperma 'big leaf''
32. Microsorum pteropus
33. Microsorum pteropus 'Tropica'
34. Microsorum pteropus 'Windelψv'
35. Riccia fluitans
36. Sagittaria subulata
37. Vallisneria americana (gigantea)
38. Vallisneria americana (natans)
39. Vallisneria americana var. biwaensis
40. Vallisneria spiralis ''Tiger''
41. Vesicularia dubyana
0 σχόλια